تغییر اقلیم و آفت شته شته¬ها یکی از مهم¬ترین ناقلین بیماری¬های گیاهی هستند. مدت زمان کوتاه تکثیر آنها، موجب می¬شود که تحت شرایط گرمایش جهانی جزء آفاتی باشند که ریسک بالایی در ایجاد خسارت به محصولات کشاورزی را دارند. به¬عنوان مثال، یک تحقیق 20 ساله نشان داده است که حتی یک افزایش 1 درجه¬اي در دماي زمستان موجب بهبود و تسریع در مراحل رشد و نمو شته¬ها طی این مدت شده است. افرایش دما در زمستان حتی موجب می¬گردد در سردترین نواحی نیز برخی حشرات قادر به زمستان¬گذرانی باشند. به¬عنوان مثال خسارت شته¬ها، در مناطق معتدل شمالی و صدمات حاصل از فعالیت آنها به دلیل آغاز فعالیت زود هنگام¬ این آفت در بهار، و همچنین افزایش سرعت انتشار و بقاء نسل زمستان¬گذران نیز، قابل پیش بینی می¬باشد. گسترش محدوده توسعه و انتشار شته¬ها و پاتوژن¬هایی که شته ناقل آن است، نیز می¬تواند منجر به افزایش تنوع ژنتیکی شود، و احتمال ایجاد مقاومت به روش¬های کنترلی را زیاد کند. به¬عنوان مثال، جمعیت¬های شته سبز هلو به دلیل زمستان¬های گرمتر و انتشار زودتر از موعد، دارای تنوع ژنتیکی بیشتری شده است. همچنین مشخص شده است که در دماهای بالاتر، شته¬ها نسبت به فرمون جذب کننده¬¬ی شته، واکنش کمتری نشان می¬دهند. تغییرات پیش بینی شده¬¬ی سالیانه تا سال 2080 در رابطه با شته¬ی غلات، وابسته به دما بوده و این پیش بینی¬ها با توجه به مدل¬های اقلیمی، افزایش در جمعیت شته در عرض¬های شمالی و نواحی ساحلی را نشان داده است، در حالی¬که در مناطق جنوبی یا مرکزی کاهش جمعیت آن پیش بینی شده است. برخی تحقیقات دیگر نیز کاهشی یکنواخت در فراوانی شته غلات برای نواحی جنوبی اغلب کشورها پیش¬بینی نموده¬اند، که این امر به¬دلیل اثر متقابل افزایش CO2 و محدودیت نیتروژن در نواحی است که خشکسالی بزرگتری را تجربه خواهند کرد. Roos, J., R. Hopkins, A. Kvarnheden, and C. Dixelius, 2011. The impact of global warming on plant diseases and insect vectors in Sweden. European Journal of Plant Pathology, 129(1): 9-19. Vincent, C., G. Hallman, B. Panneton, and F. Fleurat-Lessardú. 2003. Management of agricultural insects with physical control methods. Ann Rev Entomol 48: 261-281. Sharma, S., Magnuson, J. J., Mendoza, G., & Carpenter, S. R. 2013. Influences of local weather, large-scale climatic drivers, and the solar cycle on ice breakup dates; 1905-2004. Climatic Change, 118, 857-870. https://doi.org/10.1007/s10584-012-0670-7
کاشت و پرورش پشن فروت
پشن فروت (به انگلیسی PASSION FRUIT) یا میوه گل ساعتی چیست؟
پشن فروت یک گیاه رونده است و به صورت تاک رشد می‌کند. پشن فروت رشد سریعی دارد و به سرعت بالا می‌رود. میوه های پشن فروت به رنگ زرد یا بنفش هستند، میوه ها گرد بوده و قطر آن 5 تا 8 سانتی متر است. میوه های گل ساعتی پوست ضخیم و صافی دارند. درون میوه ها خمیر مانند است که چندین دانه در آن وجود دارد، طعم میوه ها شیرین است و عطر بسیار خوبی دارند. گیاه پشن فروت تا جایی که بتواند بالا می‌رود.
انواع پشن فروت
دو رقم اصلی پشن فروت وجود دارد. پشن فروت بنفش با نام علمی passiflora edulis f و پشن فروت طلایی با نام علمی flavicarpa، پشن فروت طلایی با نام پشن فروت گرمسیری یا گل ساعتی گرمسیری هم شناخته می‌شود. یک نوع پشن فروت هیبرید نیز وجود دارد.پشن فروت بنفش بومی برزیل می‌باشد. هیچ کس نمی‌داند پشن فروت طلایی از کجا آمده است. پشن فروت طلایی یا گرمسیری کمی بزرگتر و ترش تر از پشن فروت بنفش می‌باشد. پشن فروت بنفش شیرین است. اگر شما در یک منطقه گرمسیری زندگی می‌کنید بهتر است پشن فروت طلایی یا گرمسیری را پرورش دهید ولی اگر در مناطقی با زمستان های سرد زندگی می‌کنید پشن فروت بنفش یا یک نوع هیبرید را پرورش دهید.
مانند تمام گیاهانی که رشد سریعی دارند، پشن فروت هم به میزان زیادی مواد مغذی نیاز دارد. بنابراین پشن فروت به یک خاک حاصلخیز، احتمالا کود اضافی، کمپوست و مالچ احتیاج دارد.
پشن فروت همچنین به آفتاب کامل، آب و هوای گرم نیز نیاز دارد و باید در یک مکان که از باد در امان باشد کاشته شود. یک مکان آفتابی که از باد در امان باشد برای روزهای سرد هم ایده آل است.
گیاه پشن فروت به یک چیزی برای صعود نیاز دارد. حصار، مخزن آب، داربست و هر چیزی که بتواند از بالا رفتن بوته پشن فروت حمایت کند. گیاه پشن فروت دارای یک سیستم ریشه ای آسیب پذیر است. خاک سالم همراه با میزان زیادی مواد ارگانیک برای رشد گیاه پشن فروت بسیار مناسب است. اگر خاک ضعیف باشد گیاه به بیماری پژمردگی، پوسیدگی ریشه و نماتدها مبتلا می‌شود. خاک رس سنگین هم باعث بیماری پوسیدگی ریشه می‌شود.
گیاه پشن فروت یا میوه گل ساعتی دارای یک سیستم ریشه ای کوچک است. زمانی که گیاه پشن فروت باردهی زیادی داشته باشد به مقدار زیادی آب نیاز دارد. گیاه پشن فروت در تمام زمان ها باید به صورت منظم آبیاری شود. به هر حال، نباید خاک غرقاب شود. اطمینان حاصل کنید که خاک زهکشی خوبی داشته باشد.
کاشت و پرورش گیاه پشن فروت
کاشت پشن فروت از بذر کار مشکلی نیست. بذرها حدود 10 تا 20 روز بعد از کاشت جوانه می‌زنند. جوانه زنی ممکن است تا دو ماه طول بکشد. چند راه برای سریع تر شدن جوانه زنی وجود دارد. مثلا میتوان قبل از کاشت، بذرها را به مدت 24 ساعت در آب گرم خیساند، بعضی بذرها را قبل از کاشت در سرکه قرار می‌دهند. خاک های اسیدی هم برای رشد گیاه پشن فروت مناسب هستند. دمای مناسب برای جوانه زنی گیاه پشن فروت 21 تا 29 درجه سانتی گراد می‌باشد.
بهتر است بذرها را ابتدا در یک ظرف بکارید و وقتی نهال ها به اندازه مورد نظر رسیدند آن ها را به باغ منتقل کنید. یک ظرف یک متری تهیه کنید و به اندازه 10 سانتی متری از مخلوط کمپوست، خاک، شن و ماسه در آن بریزید و چند بذر را با فاصله یک سانتی متر در آن بکارید سپس بذرها را با لایه نازکی از خاک بپوشانید. بعد از کاشت بذرها، فورا به آن ها آب بدهید. خاک را مرطوب کنید ولی مواظب باشید خاک خیس نشود. اجازه ندهید سطح خاک خشک شود و مرتب خاک را با اسپری مرطوب کنید.زمانی که نهال ها به ارتفاع 20 تا 25 سانتی متر رسیدند آن ها را به یک گلدان بزرگ تر یا زمین منتقل کنید. یک گلدان از شن و ماسه و خاک مرغوب آماده کنید، به صورتی که سه قسمت شن و ماسه و یک قسمت خاک در گلدان باشد. شن و ماسه و خاک را به خوبی مخلوط کنید به طوری که به طور مساوی در سراسر گلدان پراکنده شوند. در این زمان گیاه به رطوبت بیشتری نیاز دارد.
برای کاشت نهال پشن فروت در زمین، یک مکان مناسب برای کاشت نهال ها انتخاب کنید، مکانی که آفتاب کامل داشته باشد و در نزدیک محل کاشت هیچ ریشه دیگر مثل ریشه های درختان وجود نداشته باشد تا ریشه گیاه پشن فروت در به دست آوردن مواد مغذی با آن ها رقابتی نداشته باشد. خورشید کامل به معنای حداقل 6 ساعت نور مستقیم در روز می‌باشد. منطقه کاشت باید عاری از علف های هرز باشد. مطمئن باشید قبل از کاشت علف های هرز را از منطقه حذف کنید. فاصله بین نهال‌های پشن فروت را 2 متر در نظر بگیرید.
گیاه پشن فروت برای صعود و گسترش به فضا نیاز دارد. در حالت ایده آل برای بالا رفتن گیاه پشن فروت باید از یک حصار یا یک دیوار، آلاچیق و ... استفاده کرد. در صورتی که هیچ یک از این موارد در دسترس نبود می‌توانید یک داربست نصب کنید. خاک باید شامل مقدار زیادی مواد ارگانیک باشد. قبل از کاشت باید خاک را با کمپوست مخلوط کنید. کمپوست به بافت و ارزش غذایی خاک بهبود می‌بخشد. شما همچنین می‌توانید از کودهای آلی پوسیده نیز استفاده کنید. اگر خاک خیلی سنگین باشد می‌توانید آن را با مقداری شن و ماسه درشت مخلوط کنید تا خاک سبک تر شود.
PH مناسب برای رشد گیاه پشن فروت 6/5 تا 7/5 است. اگر خاک بیش از حد اسیدی
باشد آن را با آهک کشاورزی یا دولومیت مخلوط کنید.
یک گودال به اندازه گلدانی که نهال در آن بوده است در خاک حفر کنید و نهال را همراه با خاک موجود در گلدان به زمین منتقل کنید. برای هر نهال یک گودال جداگانه حفر کنید. در هنگام انتقال نهال از گلدان به زمین دقت زیادی داشته باشید تا به ریشه آسیبی وارد نشود. پس از کاشت نهال گودال را کاملا از خاک پر کنید. ریشه بسیار حساس است و اگر در طول انتقال آسیب ببیند گیاه از بین می‌رود. فاصله بین نهال ها باید 60 تا 90 سانتی متر باشد.
بعد از کاشت اطراف نهال مالچ اضافه کنید. مالچ باعث می‌شود خاک مرطوب بماند و از رشد علف های هرز هم جلوگیری می‌شود. کود مرغ یا دیگر کودهای ارگانیک را به آهستگی در اطراف پایه گیاه بریزید. به طور کلی سیستم ریشه به مالچ و کود نیاز دارد. برای گرفتن نتایج بهتر پس از پخش کود و مالچ، به آرامی آن ها را در اطراف پایه گیاه فشار دهید یا به آرامی با خاک سطحی اطراف پایه گیاه مخلوط کنید. بعد از کاشت به آرامی به نهال آب دهید، بهتر است برای آبیاری از آبپاش استفاده کنید. مطوئن شوید خاک به خوبی مرطوب شود اما اجازه ندهید خاک بیش از حد خیس و گل آلود شود.
به طور منظم به خاک مواد مغذی اضافه کنید، گیاه پشن فروت به مواد مغذی زیادی نیاز دارد. شما باید در طول فصل رشد مقدار زیادی آب و کود به گیاه بدهید. شما باید یک بار در فصل بهار و هر چهار هفته یک بار در تابستان به گیاه پشن فروت کود بدهید. تغذیه نهایی نیز باید در اواسط پاییز انجام شود. از کودهای ارگانیک ملایم که میزان نیتروژن در آن کم است استفاده کنید. کود مرغ یک گزینه خوب است.
اگر شما در منطقه ای زندگی می‌کنید که بارش باران در آنجا زیاد است، معمولا نیازی به آبیاری گیاه ندارید. هرگز اجازه ندهید سطح خاک به طور کامل خشک شود و حداقل هفته ای یک بار به گیاه پشن فروت آب بدهید.
از سال دوم به بعد در هر بهار گیاه پشن فروت را هرس کنید. هرس را قبل از گل دهی انجام دهید، اگر هرس بعد از گل دهی انجام شود گیاه ضعیف می‌شود و عملکرد آن محدود می‌شود. مواظب باشید شاخه اصلی را هرس نکنید. شاخه های فرعی که کوتاه تر از 60 سانتی متر هستند را با قیچی قطع کنید.
می‌توانید برای گرده افشانی از زنبورهای عسل استفاده کنید. زنبورهای عسل بدون هیچ کمکی می‌توانند این کار را انجام دهند. اگر زنبور عسل در دسترس نبود می‌توانید با یک قلم مو کوچک و تمیز دانه های گرده را از گل نر جمع آوری کنید. گرده ها را با همان قلم مو به گیاه ماده بمالید.
مراقبت از گیاه پشن فروت
گیاه پشن فروت را از آفات حفظ کنید. در صورت مشاهده آفات می‌توانید از حشره کش ها استفاده کنید، بهتر است از آفت کش های ارگانیک به جای آفت کش های شیمیایی استفاده کنید. زیرا آفت کش های شیمیایی ممکن است باعث خراب شدن میوه ها شوند و همچنین مصرف میوه ها نیز پرخطر می‌شود.
شته ها و لارو سوسک ها از مهمترین حشرات آسیب رسان به گیاه پشن فروت هستند. با پاشیدن فلفل قرمز در اطراف پایه گیاه میتوان باعث دور شدن شته ها از گیاه شد. برای خلاص شدن از لارو سوسک ها قبل از این که گیاه به گل برود شما نیاز به حشره کش طبیعی دارید.
گیاه را از بیماری ها حفظ کنید. تعداد انگشت شماری از بیماری ها می‌توانند به گیاه پشن فروت آسیب برسانند. در صورت دیدن بیماری باید از گسترش آن جلوگیری کنید. میوه پشن فروت می‌تواند به پوسیدگی و بیماری های ویروسی مبتلا شود. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه باید خاکی که گیاه پشن فروت در آن کاشته می‌شود زهکشی خوبی داشته باشد. در صورتی که گیاه به ویروس آلوده شود شما باید آن را قطع کنید یا آن را بسوزانید تا دیگر گیاهان آسیب نبینند.
برداشت میوه
گیاه پشن فروت یک سال یا یک سال و نیم بعد از کاشت میوه می‌دهد. هر زمان که گیاه میوه داد شما می‌توانید آن را بچینید و بخورید. میوه پشن فروت بعد از رسیدن می افتد و در این زمان قابل استفاده است. زمانی که میوه روی زمین می‌افتد صدمه ای نمی‌بیند اما شما باید بعد از افتادن میوه ها هرچه سریع تر آن ها را جمع کنید تا از بهترین کیفیت آن ها بهره مند شوید. اگر شما گونه ای از پشن فروت را کاشته اید که میوه های آن نمی‌افتند، زمانی که متوجه شدید پوست میوه ها شروع به چین و چروک خوردن کرد، آن ها را بچینید.
خاک مناسب کاشت
گل محمدی گیاه مقاومی بوده و در بیشتر مناطق آب و هوایی قابل کشت است. این گیاه را در اکثر خاکها می توان کاشت حتی كاشت اين گياه در زمين های رسی سنگين و در كوهپايه های سنگلاخی و فقیر نیز امکانپذیر است.
گل محمدی را در اکثر خاک ها می توان کاشت ولی بهترین خاک برای کاشت گل محمدی خاک لومی با زه کشی مناسب و اسیدیته بین 6/5 تا 7/5 است. گل محمــدى شــورى 5 دسـى زیمنـس بـر متـر را تحمـل مى کنـد ولی با افزایش میزان شوری عملکرد گیاه کاهش پیدا می کند.
روش های مختلفی برای کاشت و تکثیر گل محمدی وجود دارد از جمله قلمه زدن ، پاجوش ، خوابانیدن و پیوند زدن ، مهمترین روش تکثیر در ایران استفاده از قلمه و پاجوش های ریشه دار است.
استفاده از قلمه
یکی از ساده ترین و در عین حال کارآمدترین روش های کاشت گل محمدی استفاده از قلمه است زیرا می توان از هر گیاه تعداد زیادی قلمه تهیه کرد. بهترین زمان برای قلمه گیری فصل پاییز و یا اوایل اسفند است. در این زمان باید قلمه ها نیمه خشبی به طول 15 تا 20 سانتی متر و به قطر 1 سانتی متر از گیاه مادری جدا کرده و در بستر خاک کاشت.
برای ریشه زایی بهتر می توان قلمه را را به مدت 15 ثانیه در محلول ریشه زایی قرار داد. بستر کشت باید مخلوطی از ماسه و خاک باغچه باشد. بهتر است قلمه ها به اندازه 10 سانتی متر در خاک فرو رود و خاک اطراف آن کاملا فشرده شود. پس از کاشت باید قلمه ها را آبیاری کرد.
قلمه ها در صورت آبیاری و نگهداری مناسب حدود دو ماه بعد ریشه دار می شوند. بهتر است قلمه ها را به مدت 1 سال در گلدانهای پلاستیکی نگهداری کرد سپس در سال بعد در زمان مناسب در زمین اصلی کاشته شود.
استفاده از پاجوش برای کاشت گل محمدی
در شرایط رطوبت مناسب گل محمدی پاجوش های زیادی تولید می کند. ( حدود 40 پاجوش در هر گیاه ) از سال چهارم می توان پاجوش ها را از پایه مادری جدا کرده و از آن برای تکثیر استفاده کرد. جدا کردن و کاشت پاجوش ها به دو صورت کشت پاییزه و کشت بهاره امکانپذیر است.
در کشت پاییزه در آبانماه قبل از شروع سرمای زمستانه پاجوش ها را از گیاه مادری جدا کرد و در خاک می کارند. کشت بهاره در اواخر بهمن و اوایل اسفند ماه قبل از بیدار شدن گیاه انجام می شود. کشت پاییزه بر كشت بهاره ارجحیت دارد. زيرا باعث استقرار بهتره نهال ها شده و امكان استفاده از نزولات جوی را فراهم می کند.
اولین مرحله برای کاشت گل محمدی آماده سازی زمین است. بنابراین باید در فصل پاییز یا زمستان اقدام به شخم عمیق خاک کرد. همزمان با شخم می توان برای تقویت زمین حدود 30 تن کود دامی پوسیده به آن اضافه کرد. سپس با کولتیواتور کاملا کودها را با خاک مخلوط می کنند. در انتها برای صاف و یکنواخت شدن سطح خاک اقدام به دیسک زدن زمین می کنند.
در مرحله دوم احداث باغ باید اقدام به حفر گودال های کاشت کرد. گودال ها باید به طول و عرض 50 سانت و ارتفاع 70 – 60 سانت باشد. ته گودال ها را با کود دامی پوسیده و خاک سطحی پر می کنند زمانی که عمق گودال به اندازه مناسب رسید اقدام به کاشت نهال ها می کنند. قبــل از کاشت نهال و پاجوش باید ریشــه هاى ضعیف و شکسته هرس شوند.
برای افزایش پر پشتی گیاه می توان شاخه های پاجوش را تا يک سوم اندازه شان کوتاه کرد. پس از کاشت باید پاجوش ها را آبیاری کرد.
کاشت گل محمدی در گلدان
بهترین روش کاشت گل محمدی در گلدان استفاده از قلمه است. برای اینکار می توانید از قلمه های به طول 10 الی 15 سانت استفاده کرد. در ابتدا حدود یک سوم گلدان را از خاک پر کنید خاکی که برای کاشت انتخاب می کنید باید کاملا سبک و حاصلخیز باشد.
سپس قلمه های آماده شده را در گلدان قرار داده و اطراف آن را خاک بریزید تا کاملا پر شود خاک را با دست کمی فشرده کنید تا قلمه ها در جای خود ثابت قرار گیرند. قبل از کاشت می توانید قلمه ها را در محلول ریشه زایی قرار داده تا عملیات ریشه دهی گیاه با سرعت بیشتری انجام شود.
بعد از کاشت قلمه های گل محمدی بهتر است گلدان را آبیاری کنید و در مکان مناسب در معرض نور غیرمستقیم خورشید قرار دهید. می توانید روی گلدانها را با نایلون که دارای چند سوراخ باشد بپوشانید تا رطوبت اطراف گیاه حفظ شود. بهترین زمان کاشت گل محمدی در گلدان در بهمن و اوایل اسفند قبل از جوانه زدن گیاه است.
پیوند زدن
یکی دیگر از روش های تکثیر گل محمدی استفاده از پیوند است. از پیوندهای نیمانیم ، اسکنه برای پیوند زدن گل محمدی می توان استفاده کرد.
یکی از روش های کاشت و تکثیر گل محمدی استفاده از پیوند ریشه است از پیوند ریشه بيشتر برای ازدياد گونه های گل سرخ پاكوتاه استفاده می شود. زمان مناسب پيوند ریشه فصل پائيز يا اواخر زمستان است. بهترين پايه برای اين نوع پیوند نسترن های كوهی است. این گونه گل را می توان به وسيله بذر يا با بوسیله قلمه از گیاهان کوهی تکثیر کرد.
برای تهیه و آماده سازی پیوندک باید اواخر شهريور تا اواسط مهرماه شاخه ها را از گیاه مادری جدا کرده و پس از حذف برگهای اضافی شاخه ها ، آنها را در جعبه هایی پر شده از شن کنار یکدیگر قرار داده و سپس بر روی شاخه ها لایه نازکی از شن ریخته و مقداری کود بر روی آنها می پاشند.
در اواخر زمستان ریشه های نسترن وحشی را با چاقوی تیز به صورت زاویه دار می برند. سپس از بین شاخه های که در زیر لایه شن یکی که از نظر قطر هم اندازه با ریشه باشد را انتخاب کرده و برشی مورب نیز در انتهای آن می زنند سپس پیوندک را از قسمت زاویه دار بر روی پایه قرار داده و با نایلون یا نخ محکم بسته و با چسب پیوند کامل می پوشانند.
فاصله مناسب کاشت
فاصله مناسب کاشت گل محمدی به شـرایط آب و هوای منطقه ، ارتفاع از سطح دریا ، شرایط خاک ، میزان آب در دسترس ، میزان بارندگی سالیانه و اسـتفاده از ماشـین آلات کشـاورزى بستگی دارد. فاصله مناسب کاشت گل محمدی بین 2/5 تا 3 متر می باشد.
نحوه آبیاری
گل محمدی نسبت به شرایط کم آبی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. نیـاز آبـى گل محمـدى بـه آب در مراحـل مختلـف رشـد و در سـالهاى مختلـف متفـاوت است به طوری که در سـال اول رشـد بـه آب کافـی بـا فاصله یک هفته ای نیـاز دارد. آبیاری گل محمدی از اوایل اسفند شروع شده و تا اواسط فصل پاییز ادامه پیدا می‌کند.
حسـاس تریـن مرحلـه رشد گیاه زمان غنچـه دهی مـى باشـد کـه این موقع بیشترین نیاز گل محمدی به آب است. معمولا در این زمان هر 7 روز یکبار گیاهان را آبیاری می کنند. بعد از پایین مرحله گلدهی نیاز آبی گیاه کاهش پیدا می کند. در این شرایط در صورت کمبود آب می توان گیاه را هر 10 الی 15 روز یکبار آبیاری کرد.
کوددهی
گل محمدی در صورت مناسب بودن شرایط خاک به کوددهی زیادی نیاز ندارد. همانطور که گفته شد قبل از کاشت نهال گل محمدی برای افزایش حاصلخیزی خاک حدود 30 تن کود دامی کاملا پوسیده به خاک اضافه می کنند. در سالهای بعد نیز در حدود 6 تن در هکتار به صورت سالیانه یا 35 – 25 تن هر 5 – 4 سال یکبار کود دامی را به خاک اطراف گیاهان اضافه می کنند.
اضافه کردن 200 – 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره قبل و بعد از برداشت گل ها و حدود 200 تا 250 کیلوگرم در هکتار کود فسفات در فصل پاییز به رشد بهتر و گل دهی بیشتر گیاه گل محمدی کمک می کند.
هرس گل محمدی
هرس به موقع و مناسب گل محمدی از اهمیت بالای برخوردار است. هرس بــا ایجــاد تعادل در رشــد گیــاه آن را تشــویق بــه تولیــد گل می کند. با استفاده از هرس علاوه بر از بین بردن شاخه های خشک شده ، آسیب دیده و بیمار می توان نور مناسب را به درون تاج درخت هدایت کرد.
در گل محمدی جوانـه هـای گل عموما بـر روی شـاخه هـای همـان سـال شروع به رشد می کنند. بنابرایـن شـاخه های کـه قبلا گل داده اند دیگـر قادر به گل دهی نخواهـند بـود و شـاخه هـای جوانی کـه تازه شروع به رشد کرده باشند گل هـای تـازه به وجود می آورند.
هرس سالهای اول بعد از کاشت گل محمدی معمولا برای فرم دهی گیاه و افزایش شاخه زایی آن انجام می شود. هرس سالهای بعد بیشتر به منظور حذف شاخه های آفت زده ، بیمار ، شکسته ، خشک شده و درهم و شلوغ انجام می گیرد.
در باغ های گل محمدی هر ساله در اواخر زمستان قبل از بیدار شدن گیاه شـاخه هـا از فاصلـه 20 – 15 سـانتیمترى هرس می شوند تا از به وجود آمدن شاخه های بلند كه چيدن گل را مشكل می کنند جلوگیری شود.
تولید گل از سال سوم بعد از کاشت گل محمدی اقتصادی بوده و توليد گل تا زمان 9 تا 12 سالگی درختچه ها افزايشی و پس از آن روند کاهشی در پیش می گیرد. با شروع روند كاهشی توليد معمولا عملیات جوان سازی گلستان انجام می شود.
هرس جوانسازی معمولا از سال 7 – 6 به بعد به علت رکود در رشد گیاه و شيوع آفات و بيماريها و افزايش ارتفاع درختچه انجام می شود. برای انجام هرس جوان سازی باید گیاهان را از ارتفاع نزدیک به سطح زمین کف بری کرد. هرس جوانسازی بسیار شدید است و باعث رشد پاجوشهای زیاد و قوی می شود.
برداشت گل محمدی
زمان شروع غنچه دهی گل محمدی معمولا در فروردین ماه است غنچه ها پس از چند هفته رشد به گل های بالغ تبدیل شده و آماده چیدن هستند. اوج زمان گل دهـى هفتـه دوم می باشد. زمان برداشت گل محمدی از اواسط اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد است. بعد از کاشت گل محمدی در زمان برداشت هرچه رنگ گلبرگها سرخ تر باشد برای گلاب گیری مناسب ترند.
با توجه به کوتاه بودن عمر گل ها زمان مناسب جمع آوری و برداشت آنها اهمیت زیادی دارد. گل های باز شده باید هرچه سریعتر برداشت شوند در غیر این صورت گل ها پژمرده شده و از میزان اسانس آن کاسته می شود. بهترین زمان برداشت گل ها اوایل صبح قبل از گرم شدن هوا می باشد.
قسمت برداشت شده شامل گلبرگ ها ، نهنج و قسمتی از دمبرگ می باشد. يك كارگر روزانه به طور متوسط می تواند حدود 25 كيلوگرم گل برداشت کند. متوسط برداشت گل در حدود 4 – 3 تن در هکتار است. پس از چیدن گل ها آنها را باید در مکان خنک نگهداری کرد و سپس بلافاصله اقدام به گرفتن اسانس کرد.
گلابی از حانواده گلسرخیان می باشد.Pyrus communis L
گلابی علی رغم شباهت های گیاه شناختی زیاد به گونه سیب از جنبه های زیادی نیز متمایز و متفاوت است .از جمله مشخصات بارز این میوه تنوع چشمگیر اندازه، طعم، و خصوصیات ظاهری میوه می باشد به صورتی که در کمتر میوه ای تا به این اندازه تنوع مشاهده می شود.
گلابی از جمله درختان میوه ای است که به طیف گسترده ای از شرایط نامساعد محیطی مقاومت یا تحمل نشان داده و با توجه به انتخاب رقم و پایه مناسب محدوده کشت آن از نواحی بسیار سرد تا نواحی گرمتر می توان گسترش داد.
برتری دیگر گلابی دوره گلدهی و نیاز سرمایی زیاد آنست که مانع از باز شدن بی موقع گلها در بهار گردیده و عملا گلابی همانند سیب کمتر با مشکل سرمازدگی گلها در بهار مواجه می شود.
با توجه به خصوصیات ذکر شده برخی از نواحی شهرستان از جمله کودیان، آب پرده و بخش ارژن شرایط کشت را دارند.
و با فراهم کردن شرایطی نظیر :
انتخاب پایه مناسب
کشت ارقام مقاوم به بیماری آتشک
سازگاری پایه با شرایط خاکی محل احداث باغ خصوصا خشکی، آهکی و...
تجانس پایه و پیوندک و عدم امکان شکستگی
می توان کشت این محصول را در منطقه گسترش داد.
در راستای اشاعه دانش و اطلاعات کشاورزی و ورود دانش فنی به عرصه های تولید و به منظور افزایش کمی و کیفی تولید و عملکرد در واحد سطح، ارتقای بهره وری عوامل تولید و بهبود مدیریت مزرعه و نزدیک کردن میانگین عملکرد واحد تولیدی به میزان رکوردها و عملکرد‌های تولیدی نمونه استانی و ملی با بهره گیری از دانش فنی و توان علمی کارشناسان کشاورزی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی به عنوان انتقال دهنده دانش کشاورزی در محیط های تولیدی بخش کشاورزی، قرارداد سهمبری دانش از تولید را برای افزایش بهره وری از طریق توسعه روابط و مناسبات بین تولید کننده و صاحبان دانش را به عنوان رویکرد جدید در دوره پنجم فعالیت خود مطرح کرده است.
بدیهی است توسعه این روابط و مناسبات می تواند به اثرگذاری و پذیرش کارشناسان کشاورزی در واحدهای تولیدی منجر شده و موجبات نقش آفرینی صاحبان دانش در عرصه های تولید و ارتقای ضریب نفوذ دانش در محیط های کشاورزی را فراهم نماید.
نمونه قرارداد قرارداد سهم بری دانش از تولید:
کشت قارچ دکمه ای
کشت قارچ دکمه ای هم در منزل و با امکانات کم و محل کوچک امکان پذیر است و هم در مقیاس صنعتی میتوان قارچ را کشت کرد. برای کاشتن قارچ نکات قابل ذکری وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
مراحل کاشت قارچ دکمه ای و نکاتی درباره ی پرورش بهتر آن :
کاشت قارچ دکمه ای دارای چندین مرحله می باشد که به صورت زیر لیست شده است :
1. کمپوست قارچ دکمه ایی
2. بذر پاشی و ریسه دوانی در کمپوست
3. خاک پوششی و ریسه دوانی در آن
4. رافلینگ
5. شوک دهی
6. برداشت
کمپوست مناسب برای کاشت قارچ دکمه ای :
کمپوست دارای فرمول های متفاوتی است. معمولا آن را از کاه و کلش گندم، کود مرغی ، بذر قارچ و پودر سنگ است.
فرایند تخمیر توسط کود مرغی انجام می گیرداگر در مقیاس کمتر قارچ کشت می کنید. بهتر است برای کاشت قارچ دکمه ای از محل های فروش کمپوست ، کمپوست قارچ دکمه ای را تهیه کنید. کمپوست بستر مناسب برای رشد قارچ می باشد که به از کارخانه تولید کمپوست میتوان تهیه نمود .پس از تهیه کمپوست آن را به صورت مناسب در محل تولید قارچ پخش نمایید.
• خاک پوششی و ریسه دوانی در آن
پس از ۱۲ تا ۱۴ روز بعد از مرحله کمپوست و کاشت قارچ دکمه ای باید روی سطح کمپوست یک لایه خاک پوچ یا پر درز قرار داده شود. در این مرحله قبل از خاک دهی باید سطح کمپوست ها تقریبا ۷۰ درصد سفید و قطرات آب زیر نایلون کمپوست ها به رنگ طلایی شده باشد .مقدار خاک دهی بسته معیار های متفاوتی انجام می شود که یک نمونه آن به ازای هر ۲ تن کمپوست مقدار ۱ مترمکعب خاک لازم است. به طوری که باید روی سطح کمپوست به میزان ۴ سانتی متر پوشانده شود.
پس از خاک دهی روی سطح کمپوست ها باید مرطوب بماند. به همین جهت استفاده روزنامه می تواند مفید باشد. روی کمپوست را با روزنامه های مرطب بپوشانید و مرتبا آن ها را مرطوب نگه دارید اما نباید به صورت مستقیم آب به کمپوست نفوذ کند.
در این مرحله رطوبت روزنامه میزان رطوبت لازم کمپوست را تامین می کند و نیازی به رطوبت دهی محل نیست. و باید مراقب بود که دمای داخل کمپوست از ۲۳ درجه کمتر و از ۲۸ درجه بیشتر نشود که باعث نابودی محصول خواهد شد.
• رافلینگ
به نوعی شخم زدن یا زیر و رو کردن خاک پوششی در کاشت قارچ دکمه ای، رافلینگ گویند. عمل رافلینگ به چند نوع تقسیم بندی می شود:
• رافلینگ سطحی
در این نوع از رافلینگ در کاشت قارچ دکمه ای توسط انگشتان تا حدود ۲ سانتی متر در خاک پوششی شیار هایی ایجاد می کنیم. این عمل باید در روز های پنجم یا ششم بعد عمل خاک دهی صورت بپذیرد.
• رافلینگ عمیق
در رافلینگ عمیق خاک موجود روی کمپوست را به طور کامل زیر و رو می کنیم. این عمل باید در روز چهارم از خاک دهی صورت بگیرد.
فواید رافلینگ :
• جلوگیری از رشد توده ایی قارچ ها
• توپر شدن و سنگین شدن قارچ
پس از انجام عمل رافلینگ باید سطح را آبیاری نموده اما به صورتی که آب به کمپوست نفوذ نکند. سپس روزنامه های خیس را روی سطح پهن کرده و رطوبت آن را کنترل کنید. دمای کمپوست نیز باید بین ۲۶ تا ۲۸ درجه حفظ شود.
• شوک دهی
این عمل پس از ۷ تا ۱۰ روز بعد از مرحله خاک دهی انجام می شود. شوک دهی باعث تحریک میسیلیوم های موجود شده و کاشت قارچ دکمه ای را از مرحله ی رویشی به زایشی انتقال می دهد. زمان انجام شدن شوک دهی زمانی است که ۸۰ درصد سطح سفید شده است.
برای عمل شوک دهی ابتدا روزنامه ها را جمع آوری کرده و سطح را آبیاری سنگین می کنیم اما به قدری که در کمپوست نفوذ نکند. عمل تهویه سالن قارچ هم باید صورت بگیرد. رطوبت مورد نظر باید بین ۸۵ تا ۹۵ درصد باشد.
نکات مهم در شوک دهی :
• هوا دهی به سالن هرچه بهتر صورت بپذیرد و گازکربنیک موجود بهتر تخلیه شود رشد قارچ دکمه ای بهتر صورت می پذیرد.
• برای شوک دهی باید طی ۲ روز دمای محیط تا ۱۵ یا ۱۸ درجه سانتی گراد پایین بیاوریم. و ۲ روز در این دما سالن را نگه داریم. روز چهارم به بعد با انجام عمل شوک دهی دما را به ۱۹ درجه می رسانیم.
• مراحل رشد قارچ دکمه ای شامل مرحله ی گرهی یا سرسنجاقی سپس مرحله رشد پین و بعد از آن مرحله رشد دکمه ایی و در آخر رشد کلاهک. در مرحله ی سرسنجاقی ها به هیچ وجه سطح را آبیاری ننمایید.
• برداشت
از زمان شروع شوک دهی حدود ۱۲ روز طول می کشد تا اولین محصول بدست آید. سه مرحله برداشت صورت میگیرد. به این صورت که هر مرحله را یک فلش گویند تقریبا ۵ تا ۶ روز متوالی طول خواهد کشید. بعد از هربرداشت تقریبا دو روز طول می کشد که رشد محصول بعدی شروع شود.
نکات مهم :
• اگر آفتی روی سطح مشاهده نکردید از سم پاشی خود داری کنید و در صورت مشاهده آفات و بیماری ها از سموم با ماندگاری کم استفاده کنید.
• قارچ ها بر خلاف دیگر گیاهان اکسیژن مصرف کرده و دی اکسید کربن پس می دهند. این باعث می شود که تهویه سالن به طور مداوم انجام شود در غیر این صورت ساقه های قارچ بلند شده و محصول مناسب نمی شود.
• رطوبت بالا در هوا و در محل کشت قارچ دکمه ای باعث سفیدی و بزرگتری آن می شود.
• ۵ ساعت قبل از برداشت محصول آبیاری انجام ندهید.
• ۲ ساعت قبل از برداشت رطوبت سالن را کاهش دهید تا ماندگاری قارچ های برداشت شده افزایش یابد.